Есть такая улица — Пролетарская

Есть такая улица.

У этой улицы своеобразная и интересная история. Перво-наперво она — одна из старейших в Гомеле. В древние времена город строился, как правило, вдоль реки. И эта улица, по-видимому, была возведена одной из первых. Еще в 1850 году здесь была построена шоссейная дорога, соединявшая Петербург с Киевом. В последствии по улице проходила конка, на которой из центра города можно было добраться в Новобелицу.

До Великой Октябрьской революции улица носила название Фельдмаршальской. Однако такое высокое ее звание не увязывалось с бедностью ее жителей. Район улицы с многочисленными переулками был заселен старообрядцами и носил название Спасовой Слободы. Единственными красивыми застройками его были церкви и, среди их Ильинская, построенная в 1793 году у спуска к реке.

Как и Кузнечную (сейчас Интернациональную), Фельдмаршальскую улицу населял в основном пролетариат. Поэтому она была ареной многочисленных выступлений рабочего класса против царизма. Участники демонстрации 2 марта 1917 года разгромили склады с оружием и под руководством большевиков Козлова, Ланге и других многотысячной колонной двинулись за Фельдмаршальской в город на митинг.

После победы Октябрьской революции исполком горсовета рабочих, крестьянских и солдатских депутатов переименовал Фельдмаршальскую улицу в Пролетарскую. К началу Великой Отечественной войны здесь были проведены большие работы по хорошо упорядочиванию проезжей части, тротуаров, вместо маленьких деревянных домов выросли добротные дома.

Однако в период отступления немецко-фашистских войск из Гомеля в ноябре 1943 года этот прекрасный уголок города был превращен в руины. С первых дней освобождения началось восстановление Пролетарской. Уже в 1944 году были восстановлены и вступили в строй электростанция и другие промышленные объекты.

За послевоенные годы Пролетарская превратилась в одну из красивейших улиц города и стала самым зеленее уголком города. Целый квартал ее примыкающей к реке окаймляет зеленый массив парка культуры и отдыха имени Луначарского.

На улице выросло много новых жилых домов и других зданий. Начало Пролетарской со стороны центральной площади имени В. И. Ленина украшают Дворец спорта и ресторан «Беларусь». На Пролетарской расположены медицинские и научные учреждения. Среди них — организованный в 1936 году Белорусский научно-исследовательский институт лесного хозяйства с его богатой научно-технической базой.

Л. Николаев

Ёсць такая вуліца

Пралетарская

У гэтай вуліцы своеасаблівая і цікавая гісторыя. Перш-наперш яна — адна са старэйшых у Гомелі. У старажытныя часы горад будаваўся, як правіла, уздоўж ракі. I гэтая вуліца, відаць, была ўзведзена адной з першых. Яшчэ ў 1850 годзе тут была пабудавана шасэйная дарога, якая злучала Пецярбург з Кіевам. У паследку па вуліны праходзіла конка, на якой з цэнтра горада можна было дабрацца Ў Навабеліцу.

Да Вялікай Кастрычніцкай рэвалюцыі вуліца насіла назву Фельдмаршальскай. Аднак такое высокае яе звание не ўвязвалася з беднасцю яе жыхароў. Раён вуліцы са шматлікімі завулкамі быў заселен стараверамі і насіў назву Спасавай Слабады. Адзінымі прыгожымі забудовамі яго былі цэрквы і, сярод их Ільінская, пябудованая Ў 1793 годзе ля спуску да ракі.

Як і Кавальскую (зараз Інтэрнацыянальную), Фельдмаршальскую вуліцу насяляў у асноўным пралетарыят. Таму яна была арэнай шматлікіх выступленняў рабочага класа супраць царызму. Удзельнікі дэманстрацыі 2 сакавіка 1917 года разграмілі склады са зброяй і пад кіраўніцтвам бальшавікоў Казлова, Ланге і іншых шматтысячнай калонай рушылі па Фельдмаршальская у горад на мiтынг.

Пасля перамогі Кастрычніцкай рэвалюцыі выканком гарсавета рабочых, сялянскіх і салдацкіх дэпутатаў перайменаваў Фельдмаршальскую вуліцу ў Пралетарскую. Да пачатку Вялікай Айчыннай вайны тут былі праведзены вялікія работы па добраўпярадкаванню праезнаЙ часткі, тратуараў, замест маленькіх драўляных хат выраслі дабротныя дамы.

Аднак у перыяд адступлення нямецка-фашысцкіх войск з Гомеля ў лістападзе 1943 года гэты цудоўны куток горада быў ператворан у руіны. 3 першых дзён вызвалення пачалося ўзнаўленне Пралетарскай. Ўжо ў 1944 годзе былі адноўлены і ўступілі ў строй электрастанцыя і іншыя прамысловыя аб’екты.

За пасляваенныя гады Пралетарская ператварылася ў адну з прыгажэйшых вуліц горада і стала самым зелянейшым кутком горада. Цэлы квартал яе, што прымыкае да ракі, акаймоўвае зялёны масіў парка культуры і адпачынку імя Луначарскага.

На вуліцы вырасла шмат новых жылых дамоў і іншых будынкаў. Пачатак Пралетарскай з боку цэнтральнай плошчы імя У. I. Леніна ўпрыгожваюць Палац спорту і рэстаран «Беларусь». На Пралетарскай размешчаны медыцынскія і навуковыя ўстановы. Сярод іх — арганізаваны ў 1936 годзе Беларускі навукова-даследчы інстытут лясной гаспадаркі з яго багатай навукова-тэхнічнай базой.

Л. Нікалаеў

Источник: Гомельская правда, 16.02.1978.

Выражаю благодарность сотрудникам детской библиотеки-филиала №16 за предоставленный материал.